AKTUARIUSZ - BAZA WIEDZY
Aktuariusz jest profesjonalistą zajmującym się obliczaniem ryzyka oraz wartości bieżącej projektów finansowych. Wycenia on produkty ubezpieczeniowe, kalkuluje składki, kalkuluje ryzyko (ubezpieczeniowe, rynkowe, kredytowe oraz operacyjne), ustala politykę dopasowania aktywów i zobowiązań, a także wycenia wartość firmy opierając się o profesjonalne metody aktuarialne.
Aby zostać licencjonowanym aktuariuszem należy uzyskać wpis do krajowego rejestru aktuariuszy.
W tym celu wymagane jest:
- ukończenie studiów wyższych,
- złożenie z pozytywnym wynikiem egzaminu aktuarialnego,
- poświadczenie niekaralności,
- odbycie, co najmniej rocznego stażu zawodowego pod opieką doświadczonego aktuariusza,
- posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych,
- posiadanie pełnych praw publicznych.
Ponadto aktuariusz musi być na bieżąco z informacjami o świecie, publikacjami specjalistycznymi, informacjami na blogach, geografią regionów czy też możliwościami wystąpienia na danym terenie klęsk żywiołowych. To wszystko składa się na jego pracę, a im aktuariusz bardziej przejawia zainteresowanie światem osób, które zlecają mu usługi aktuarialne, tym są one lepsze i dokładniej uwarunkowane. Tak szeroki zakres wiedzy pozwala na prawidłowe, a zarazem profesjonalne podejście do pracy w zawodzie.
Rezerwy na świadczenia pracownicze
Tworzenie rezerw na świadczenia pracownicze jest obligatoryjne, każda jednostka ma bowiem obowiązek pokazać, że oprócz bieżących kosztów wynagrodzeń, zobowiązuje się do wypłaty w przyszłości dodatkowych kwot i kwoty takie systematycznie rezerwuje. Sprawozdanie finansowe niespełniające tego warunku można uznać za nierzetelne i niespełniające wymogów zasad rachunkowości. Jednostka nie jest zobowiązana do tworzenia rezerw z tytułu świadczeń pracowniczych tylko w sytuacji, gdy ich wartość jest nieistotna (zasada istotności).
W Polsce do najczęściej wycenianych rezerw należą:
- rezerwy na odprawy emerytalno-rentowe,
- rezerwy na odprawy pośmiertne,
- rezerwy na niewykorzystane urlopy,
- rezerwy na nagrody jubileuszowe,
- rezerwy na odpisy na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych po okresie zatrudnienia,
- rezerwy na deputaty węglowe oraz ekwiwalent energetyczny po okresie zatrudnienia.
Nadrzędnym dokumentem regulującym uprawnienia do świadczeń pracowniczych jest Kodeks pracy, który określa minimalne wymogi dotyczące wypłaty podstawowych świadczeń po okresie zatrudnienia: odpraw emerytalno – rentowych (art. 92’) oraz odpraw pośmiertnych (art. 93).
Przepisy regulujące wycenę rezerw na świadczenia pracownicze:
- Międzynarodowy Standard Rachunkowości MSR 19 „Świadczenia Pracownicze”;
- Krajowy Standard Rachunkowości KSR 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe”;
- Ogólnie Akceptowalne Standardy Rachunkowości przygotowane przez Radę Standardów Rachunkowości Finansowej funkcjonującą na terenie Stanów Zjednoczonych (US GAAP).
Wyceny przedsiębiorstw
W realizacji wielu procesów zarządzania przedsiębiorstwem niezbędne staje się uzyskanie wiedzy na temat jego wartości. W tym celu należy zastosować jedną z metod wyceny przedsiębiorstwa. Wyboru odpowiedniej metody dokonuje ekspert po zebraniu informacji na temat celu wyceny oraz specyfiki działalności jednostki.
Określenie wartości przedsiębiorstwa jest wskazane między innymi w przypadku jego kupna, sprzedaży, postępowania układowego, upadłościowego, likwidacji, łączenia, podziału, ustalenia zdolności kredytowej i wielu innych.
W Polsce nie obowiązują przepisy prawa, które regulują zagadnienia dotyczące wyceny przedsiębiorstw. Jednak w wyniku zaangażowania środowiska zawodowego rzeczoznawców majątkowych został stworzony standard zawierający zasady dobrej praktyki w zakresie wyceny przedsiębiorstw. Standard ten został uchwalony w 2011 roku jako Nota Interpretacyjna (Nota Interpretacyjna nr 5 Ogólne zasady wyceny przedsiębiorstw), po czym w 2014 roku została zmieniona jego nazwa na Krajowy Standard Wyceny Specjalistyczny (KSWS) Ogólne zasady wyceny przedsiębiorstw.
Standard wyróżnia następujące podejścia, w których zgrupowane są różne metody wyceny:
- majątkowe (m.in. metoda skorygowanych aktywów netto – metoda SAN) ;
- dochodowe (m.in. metoda zdyskontowanych przepływów finansowych – metoda DCF – w tym FCFE, FCFF);
- porównawcze (m.in. metoda mnożnikowa).
Pracownicze plany kapitałowe
W 2019 roku weszła w życie ustawa z 4 października 2018 r. o Pracowniczych Planach Kapitałowych (PPK). Zgodnie z nią na pracodawcy spoczywa obowiązek wybrania instytucji, która będzie gromadziła i pomnażała środki odkładane przez pracowników. Ustawodawca jednak nie doprecyzował kryteriów wyboru instytucji. W art. 7 ust. 3 ustawy o PPK wskazał jedynie 4 obszary kryterialne:
- na podstawie oceny proponowanych przez instytucje finansowe warunków zarządzania środkami gromadzonymi w PPK,
- na podstawie efektywności instytucji finansowych w zarządzaniu aktywami,
- na podstawie posiadanego przez instytucje finansowe doświadczenia w zarządzaniu funduszami inwestycyjnymi lub funduszami emerytalnymi,
- mając na uwadze najlepiej rozumiany interes osób zatrudnionych.
Pracodawca musi dokonać wyboru instytucji spośród 20 podmiotów wpisanych do ewidencji PPK prowadzonej przez Polski Fundusz Rozwoju. Lista podmiotów wpisanych do ewidencji PPK znajduje się na stronie internetowej www.mojeppk.pl. Instytucje zamieszczają na niej oferty dotyczące prowadzenia i zarządzania PPK, warunki umów, statuty, regulaminy, kluczowe informacje dla inwestorów oraz inne dokumenty i materiały.
Skorygowana cena nabycia
Najczęściej wycenianymi instrumentami finansowymi według skorygowanej ceny nabycia są pożyczki, kredyty oraz obligacje korporacyjne. Stosowanie skorygowanej ceny nabycia do ich wyceny wynika z zapisów art. 28 ustawy o rachunkowości.
Skorygowana cena nabycia nazywana jest również zamortyzowanym kosztem. Pierwsza nazwa stosowana jest w krajowych aktach prawnych tj. ustawa o rachunkowości oraz rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 roku w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych. Nazwa „zamortyzowany koszt” stosowana jest natomiast w Międzynarodowym Standardzie Rachunkowości nr 39 „Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena”.
REZERWY NA KOSZTY Z TYTUŁU NAPRAW GWARANCYJNYCH
UoR & KSR6 : BIERNE ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE KOSZTÓW NAPRAW GWARANCYJNYCH
Jednostka po sprzedaży produktu objętego gwarancją, musi brać pod uwagę możliwość zgłoszenia przez swojego klienta usterki z prośbą o naprawę lub wymianę kupionego produktu. Taka sytuacja wiążę się z poniesieniem przez gwaranta kosztów z tytułu napraw gwarancyjnych.
Czy na koszty z tytułu napraw gwarancyjnych powinniśmy utworzyć rezerwę, czy dokonać biernych rozliczeń międzyokresowych?
BIERNE ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE KOSZTÓW NAPRAW GWARANCYJNYCH
Przykład obliczenia rezerwy na koszty z tytułu napraw gwarancyjnych.